Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Аутор - особа Екмечић, Милорад, 1928-2015 = Ekmečić, Milorad, 1928-2015
Наслов Ратни циљеви Србије 1914. / Милорад Екмечић
Врста грађе стручна монографија
Језик српски
Година 1990
Издање 2. изд.
Издавање и производња Београд : Просвета, 1990 (Београд : "Слободан Јовић")
Физички опис 550 стр. ; 23 cm
ISBN 86-07-00532-4 (брош.)
Напомене Библиографија : стр.517-528
Регистар.
Предметне одреднице Први светски рат 1914-1918 -- Србија
Међународни односи -- Србија -- 1914-1918
УДК 94(497.11)"1914/1918"
327(497.11)"1914/19418"
COBISS.SR-ID 839948

Ova rasprava o formiranju ratnih ciljeva Srbije 1914. predstavlja dio istraživanja, koje je počelo prije deset godina, o stvaranju zajedničke jugoslovenske države 1918. Za tako zamašan poduhvat osjećao sam više znatiželju nego stvarnu potrebu, a namjera mi i nije bila da taj cijeli problem obradim na jednom mjestu i u jednom obimu, nego prije da otvorim jedan majdan više za istraživanje, i da tako područje svog naučnog interesovanja proširim izvan onih granica u kojima sam do tada dozrijevao.
Pitanje jeste kako su formirani srpski ratni ciljevi 1914. Sve dok se ne vidi kako su oni iznikli godine 1914. u konfliktu sa interesima velikih neprijateljskih i prijateljskih sila, nemogućno je znati kakvi su oni zaista bili. Zadatak mi je dakle bio da obradim ne kakvi su bili srpski ratni ciljevi uopšte, nego kako su se izgradile njihove istorijske osnove u prvoj godini velikog rata. Iz te osnove gradiće se sve do Versajskog mira 1919. Zanimao me je, dakle, istorijski temelj ove politike, pa je stvar stoga ograničena samo na godinu 1914. Zbog toga ni posljednja hronološka granica moje priče nije striktno i svuda jednako određena: pratio sam kako su se u početku rata razvijali jedna ideja i jedan teritorijalni i politički program, a završio ondje gdje se to samo od sebe formiralo u ono što nazivamo ratnim ciljem. To znači da sam pitanja za koja nisu udarene osnove u toku prve godine rata morao prenositi i u naredno vrijeme, do proljeća 1915. Takav je slučaj u odnosu na formiranje ciljeva prema Albaniji, a donekle i prema politici sloma Austro-Ugarske, držanju Italije i Jugoslovenskom odboru.
Građa za ovu raspravu predstavlja dio ispisa koje sam pravio po našim i stranim arhivima. Prije deset godina
počeo sam prepisivanje dokumenata po američkim arhivima za pitanja posljednje faze ujedinjenja Jugoslavije, a zatim se posao prenio na naše i britanske arhive. Dio te obimne građe, onaj koji se odnosi na događaje iz 1914, ovdje je iskorišten. Kad sam god stajao pred izborom da mogu koristiti i objavljen dokumenat i njegov originalan uzorak u arhivu, u principu sam se opredjeljivao za originalan arhivski uzorak. To se odnosi i na jugoslovensku i na britansku arhivsku građu. Kad je u pitanju ostala građa, nisam bio u mogućnosti da pravim takav izbor.
Naučna literatura o ratnim ciljevima zaraćenih sila 1914–18. već je toliko obimna (a istraživanja se nastavljaju velikim intenzitetom i u detalje i u širinu) da je nemogućno obuhvatiti sve ono što je do sada o tome rečeno. Nastojao sam da se koristim njome što je mogućno više, i koliko mi je uopšte dozvoljavala tradicionalna izolacija jugoslovenskog naučnika od velikih bibliotečkih centara. Dužnost mi je da se Zumri Zahirović, višem bibliotekaru Narodne biblioteke u Sarajevu, zaduženoj za pozajmice iz inostranstva, zahvalim na predanom trudu oko pozajmice knjiga iz drugih, stranih i domaćih biblioteka. Bez toga napora, ova rasprava ne bi bila ovakva kakva je.
Dio ovih istraživanja finansijski je pomagao Republički fond za naučni rad u Sarajevu od 1963. g. na čemu se posebno zahvaljujem.
M. Ekmečić
Sarajevo, 25. jula 1971.


SADRŽAJ
PREDGOVOR 9
RATNI CILJEVI SRBIJE 1914.
Uvod 13
Glava prva
OSNOVNE PRETPOSTAVKE O POLITICI SRPSKIH RATNIH CILJEVA 63
1. Ujedinjenje Jugoslavije kao trajan cilj srpske istorije 80
2. Prvi svjetski rat kao religiozni rat na Balkanu 112
3. Ujedinjenje kao djelo cijelog srpskog naroda i planovi o gerilskom ratu 1914. godine 151
4. Slovenstvo 181
5. Očekivanje kratkotrajnog rata 208
6. Legitimnost politike 214
Glava druga
KRIZA OKO BUGARSKE I PRITISAK NA SRBIJU DA PRISTUPI OBNOVI BALKANSKOG BLOKA 219
Glava treća
KRIZA OKO ULASKA ITALIJE U RAT I SARADNJA SA HRVATSKOM POLITIČKOM EMIGRACIJOM 281
Glava četvrta
ITALIJANSKA KRIZA I SRPSKA POLITIKA PREMA ALBANIJI I CRNOJ GORI 372
Glava peta
ZAKLJUČAK 423
NAPOMENE 449
IZVORI I LITERATURA 517
KRATICE 529
REGISTAR 535

Milorad Ekmečić (Prebilovci, 4. oktobar 1928 – Beograd, 29. avgust 2015) bio je srpski istoričar, univerzitetski profesor, akademik i član Senata Republike Srpske.
Biografija
Rođen je u Prebilovcima, opština Čapljina, 4. oktobra 1928. godine, od oca Ilije i majke Kristine. Osnovnu školu (četiri razreda) završio je u Čapljini, a gimnaziju u Mostaru 1947, uz oslobađanje od mature.
U toku Drugog svetskog rata, Ekmečić je izgubio 78 članova porodice u masakru u Prebilovcima. Otac Ilija, ujak i drugi članovi porodice su ubijeni od strane komšija, hrvatskih ustaša koji su izvršili genocid nad srpskim narodom u Nezavisnoj državi Hrvatskoj. Ubijeni u Prebilovcima su 2015. godine uneti u imenoslov Srpske pravoslavne crkve i kanonizovani kao Sveti mučenici prebilovački.
Rat je proveo do 1943. godine u Čapljini, a nakon gubitka i majke – u Prebilovcima na slobodnoj teritoriji. Od oktobra 1944. do jula 1945. godine bio je u NOV. Upisao je opštu istoriju na Sveučilištu u Zagrebu, gde diplomira 1952. godine. Iste je godine izabran za asistenta na novootvorenom Filozofskom fakultetu u Sarajevu, ali je zbog bolesti na dužnost stupio nekoliko meseci kasnije. Proveo godinu dana na istraživačkom radu u arhivima u Zagrebu, Beogradu, Zadru, kao i nekoliko meseci u Beču.
Doktorsku disertaciju „Ustanak u Bosni 1875–1878.” odbranio je na Sveučilištu u Zagrebu 1958. godine i ona je do sada doživela tri izdanja i nepotpun prevod na nemački jezik (u izdanju Instituta za istoriju jugoistočne Evrope u Gracu).
Nakon specijalizacije u Prinstonu (SAD) od godinu dana, nastavio sa radom na Filozofskom fakultetu u Sarajevu sve do izbijanja građanskog rata 1992. godine.
U maju 1992. godine je bio uhapšen od strane muslimanskih „Zelenih beretki” zajedno sa porodicom, i nakon maltretiranja pušten u kućni pritvor (iz osnovne škole Vratnik). Uspeo je da tajno prebegne na teritoriju Republike Srpske, a kasnije da pređe u Srbiju. Nakon toga je od septembra 1992. do penzionisanja 1. oktobra 1994. bio redovni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Za dopisnog člana Akademije nauka i umjetnosti BiH izabran 1973, a za redovnog 1981. godine. Postao je 16. novembra 1978. godine član Srpske akademije nauka i umetnosti van radnog sastava, u radni sastav preveden 1. jula 1992. godine. Bio je dopisni član i Crnogorske akademije nauka i umjetnosti od 1993, kao i član van radnog sastava Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske od 1996. godine. Milorad Ekmečić je bio član Senata Republike Srpske u drugom sazivu od 2009. godine.
Njegova sabrana dela u 15 tomova objavljena su 2022. godine.
Nagrade
Dana 1. novembra 2010. godine predsjednik Republike Srpske Rajko Kuzmanović ga je odlikovao Ordenom časti sa zlatnim zracima. Dobitnik je Kočićeve nagrade 2004. godine, a decembra 2011. godine dobio je Orden Svetog Save.
Po njemu je nazvano Udruženje istoričara Republike Srpske „Milorad Ekmečić”.
Bibliografija
Istorijske i strateške osnove Republike Srpske, naučni skup: Republika Srpska – 15 godina opstanka i razvoja, Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, Banjaluka (26. i 27. juni 2007)
Srbija između Srednje Evrope i Evrope. – Beograd : Politika : BMG, 1992. – 129 str. ; 21 cm – (Biblioteka Srpsko pitanje)
Ratni ciljevi Srbije : 1914–1918. – Beograd : Politika : BMG, 1992. – 229 str. ; 21 cm – (Biblioteka Srpsko pitanje)
Živa reč Milorada Ekmečića / Milorad Ekmečić ; (razgovore vodio) Miloš Jevtić. – Gornji Milanovac : Dečje novine, 1990. – 139 str. : ilustr. ; 20 cm. – (Odgovori / Miloš Jevtić ; 11) (Biblioteka Razgovori)
Ekmečić, Milorad (1989). Stvaranje Jugoslavije 1790-1918. 1. Beograd: Prosveta.
Ekmečić, Milorad (1989). Stvaranje Jugoslavije 1790-1918. 2. Beograd: Prosveta.
Ekmečić, Milorad (1981). „Srpski narod u Turskoj od sredine XIX veka do 1878”. Istorija srpskog naroda. 5 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 447–526.
Ekmečić, Milorad (1983). „Društvo, privreda i socijalni nemiri u Bosni i Hercegovini”. Istorija srpskog naroda. 6 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 555–603.
Ekmečić, Milorad (1983). „Nacionalni pokret u Bosni i Hercegovini”. Istorija srpskog naroda. 6 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 604–648.
Ekmečić, Milorad (1973). Ratni ciljevi Srbije 1914. Beograd: Srpska književna zadruga.
2. izdanje: Ekmečić, Milorad (1990). Ratni ciljevi Srbije 1914. Beograd: Prosveta.
3. izdanje: Ekmečić, Milorad (2014). Ratni ciljevi Srbije 1914. Beograd-Gacko: Filip Višnjić, Prosvjeta.
Istorija Jugoslavije sa Vladimirom Dedijerom, Ivanom Božićem i Simom Ćirkovićem, „Prosveta“, Beograd, 1972. (prevod: History of Yugoslavia, Njujork 1974;
Ustanak u Bosni: 1875-1878, Sarajevo 1960 (II izd. 1973, III. izmenjeno izd. – Beograd : Službeni list SRJ : Balkanološki institut SANU, 1996. – str. 428; 25 cm.);
Osnove građanske diktature u Evropi između dva rata, Sarajevo 1965;
Dugo kretanje od oranja do klanja, Beograd 2010;
Zbirke studija:
Ogledi iz istorije, „Službeni list`, Beograd, 1999. p. 498
Radovi iz istorije Bosne i Hercegovine XIX veka, BIGZ, Beograd, 1997. p. 483.