Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Аутор - особа Старевић, Душан Д., 1959- = Starević, Dušan D., 1959-
Наслов Бенковачка хроника : (записи и сјећања) / Душан Д. Старевић
Врста грађе документар.лит.
Језик српски
Година 2023
Издање 1. изд.
Издавање и производња Нови Сад : Прометеј ; Броград ; Шибеник : Истина, 2023 (ВаљевоТопаловић)
Физички опис 605 стр. : илустр. ; 21 cm
ISBN 978-86-515-2236-2 (Прометеј; картон)
Напомене Тираж 300
Биљешка о аутору: стр. 605.
Предметне одреднице Бенковац -- У литератури
УДК 821.163.41-94
94(497.5 Benkovac) dalmacija
istorija benkovca dalmacije

Kažu, kada čovjek ostane bez ičega: doma, zavičaja, bližnjih, prijatelja, materijalnih i duhovnih vrijednosti koje su njegovi preci generacijama stvarali, njegovali, ljubomorno čuvali i baštinili, ostanu samo sjećanja. A sa smrću, za koju, opet neki kažu, da je jedina životna izvjesnost, nestanu i sjećanja. Nestane sve, ostane golo ništa.

Razmišljajući kako da naslovim stranice koje slijede, sjetim se da su u Benkovcu, sredinom šezdesetih godina prošloga vijeka, izašla dva broja „Benkovačke hronike”, magazina za istoriju, društvena i kulturna pitanja. Moji zapisi i sjećanja,

tokom pisanja, začuđujućom brzinom, kako to najčešće i biva, postadoše mnogo šire i dublje štivo, od prvobitne zamisli, i u dobrom dijelu srušiše, ipak, uže ograde jedne porodične i benkovačke hronike, priključivši sebi, malu istoriju benkovačkog kraja kroz minula dva i po vijeka, i mnoge ključne istorijske događaje na našem dijelu Balkana, koji su snažno i bolno uticale na moj Benkovac i moju porodicu.

Benkovac je grad u Hrvatskoj, u Zadarskoj županiji. Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, Benkovac je imao 2.866 stanovnika, a ukupno gradsko područje je imalo 11.026 stanovnika.[1]

Geografija
Benkovac se nalazi u jugozapadnoj Hrvatskoj, na severu Dalmacije. Smešten je 30 kilometara istočno od Zadra i 20 kilometara severoistočno od Biograda. Nalazi se na prelazu između Ravnih Kotara i Bukovice, a blizina mora činila je ovaj grad privlačnim i u davnim vremenima.

Područje grada Benkovca graniči se sa opštinama Novigrad na severozapadu, Zemunik na zapadu, Škabrnja na jugozapadu, Polača na jugu, gradom Obrovcem na severu, opštinom Kistanje na severoistoku, opštinom Lišane Ostrovičke na istoku i opštinom Stankovci na jugoistoku.

Benkovac danas
Dana 19. maja 1990. godine u Benkovcu kasno uveče izboden je od NN lica, Miroslav Mlinar, aktivista SDS. Do 1991. većinsko stanovništvo su bili Srbi. Struktura stanovništva se značajno izmenila nakon etničkog čišćenja Srba u operacijama Ravni Kotari-Maslenica 1993. i Oluja 1995. godine. U protekloj deceniji, malobrojni Srbi povratnici su izloženi čestim napadima i provokacijama od strane većinskog hrvatskog stanovništva.[2][3][4] Većina benkovačkih Srba je novi dom našla u Srbiji (najviše u Beogradu i Vojvodini)[5], kao i u dijaspori (posebno u Sidneju[6][7], Americi i Kanadi).

Istorija
1812 — 1. januar — uspostavljena opština, prvi načelnik je Ante Borin;
1847 — otvorena pošta;
1851 — uspostavljena žandarmerija;
1858 — otvorena javna pekara;
1860 — prva osnovna škola, koju je vodio sveštenik don Blaž Blasul;
1925 — uveden vodovod;
1991 — Benkovac i okolina ulaze u sastav RSK;
1995 — 5. avgust — Hrvatska vojska okupira Benkovac, a srpsko stanovništvo beži u izbeglištvo;
Spomenici i znamenitosti

Srpska pravoslavna crkva u Benkovcu
Najpoznatiji kulturnoistorijski spomenik u Benkovcu je Kaštel Benković, utvrđenje nazvano po hrvatskim velikanima koji su je izgradili, verovatno u drugoj polovini 15. veka. Izgradnjom ovog utvrđenja na brežuljku koji dominira okolnim područjem počinje i istorija Benkovca.

U samome Benkovcu su pravoslavna crkva Svetog Jovana (najstarija) i katoličke crkve Svetog Ante i Svete Marije.

Crkve na području grada:

u Korlatu su katoličke crkve Sveti Jeronim i Sveta Marija majka Božija;

u Kuli Atlagića su katolička crkva Sveti Petar i dve pravoslavne crkve: Sveti Nikola (nova i stara);

u Donjim Lepurima je katolička crkva Sveti Martin;

u Lisičiću je katolička crkva Rođenje Blažene Djevice Marije;

u Miranjama je pravoslavna crkva Sveti Arhanđel Mihailo;

u Podgrađu je katolička crkva Sveti Duh;

u Perušiću su katoličke crkve Uznesenja Bogorodice Marije i Sveti Juraj;

u Vukšiću su katoličke crkve, Sveta Katarina i Sveti Mihovil;

u Buliću je katolička crkva Sveti Ante pustinjak;

u Kožlovcu je pravoslavna crkva Sveta Nedjelja;

u Kolarini je pravoslavna crkva Sveta Petka;

u Nadinu je katolička crkva Sveti Ante;

u Popovićima je katolička crkva Sveti Ante;

u Ceranjama je pravoslavna crkva Sveti Ilija;

u Medviđi je katolička crkva Sveti Ilija;

u Bjelini je pravoslavna crkva Sveta Petka;

u Brgudu je pravoslavna crkva Sveti prepodobni Lazar;

u Lišanima Tinjskim je pravoslavna crkva Sveta Trojica;

u Karinu Donjem je pravoslavna crkva Sveti Kirik i Julita.

U ratu su srušene ili teško oštećene sledeće crkve:

u Islamu Grčkom pravoslavna crkva Sveti Georgije;

u Kašiću pravoslavna crkva Sveti Ilija;

u Medviđi pravoslavna crkva Mala Gospojina;

u Smilčiću pravoslavna crkva Sveti Arhanđel Mihailo;

u Biljanima Gornjim pravoslavna crkva Sveti Georgije.

Uprava
Gradonačelnik Benkovca je Tomislav Bulić.

Sport
NK Velebit, član 3. hrvatske nogometne lige koji igra na gradskom stadionu kapaciteta 3.000 mesta.
Poznate ličnosti
Znamenite ličnosti koje su ostavile svoj trag u istoriji, kulturi i sportu, a rođeni su, živeli su ili potiču sa prostora Benkovca i okoline su:

Simeon Končarević
Vladan Desnica
Živko Stojsavljević
Branko Žeželj
Stojan Janković
Savo Štrbac
Đorđe Gagić
Vuk Vujasinović
Saša Dobrić
Đorđe Čotra
Galerija