Detalji predmeta

• Stanje Kolekcionarski primerak
• Detaljno stanje Dobro
• Posebni događaj Ne
• Unesite dužinu u cm xxx
• Unesite širinu u cm xxx
• Kulturno dobro Predmet koji prodajem nije kulturno dobro ili ovlašćena institucija odbija pravo preče kupovine

Vojvoda Janko Popović - Cincar-Janko
„Cincar” Janko Popović (Ohrid, 1779 — manastir Ravanica, 24. avgust/7. septembar 1833) bio je požarevački vojvoda. U vreme Prvog srpskog ustanka posebno se istakao u borbama na Drini, Mišaru i Tičaru, kao i prilikom oslobađanja Beograda. Njegova dela opevana su u više pesama Filipa Višnjića, kao i u spevu Serbijanka Sime Milutinovića Sarajlije.

Poreklo, detinjstvo i mladost
Iako su ga zvali „Cincar”, Jankovo poreklo je srpsko.[1] Početkom devetnaestog veka, kad je Janko došao u Srbiju, nadimci su često bili sastavni deo imena.[2] Pošto je poreklom bio iz krajeva u kojima su zajedno sa Srbima živeli i Cincari, a zbog uticaja Vaseljenske patrijaršije i blizine Moskopolja, u hrišćanskom, pogotovo gradskom stanovništvu prevladavala grko-cincarska kultura, prozvan je „Cincar“ Janko.

Janko je rođen 1779. godine u Ohridu u svešteničkoj porodici, koja je slavila Svetog velikomučenika Dimitrija - Mitrovdan. I danas u ohridsko-struškom kraju ima nekoliko stotina starosedelaca koji slave krsnu slavu[3] i izjašnjavaju se kao Srbi.

Jankov otac bio je ohridski protojerej rodom iz Donje Belice na istočnom podnožju planine Jablanice.[4] kod Struge, gde je rođen i Jankov brat od strica Cincar-Marko Kostić (1777—1822), vojvoda sokoski i rodonačelnik porodice Cincar–Marković.[5]

Zbog incidenta u kom je ubio jednog Turčina, Janko je iz Ohrida otišao u Carigrad, a njegova porodica je za kaznu raseljena iz Donje Belice. U Srbiju je došao iz Carigrada oko 1800. godine i živeo u Valjevu i na Ubu, baveći se trgovinom.[6]

Prema zapisanom porodičnom predanju njegov otac je na Đurđevdan dobio dugo čekanu vest da je Janko živ zbog čega je od tada počeo da slavi Svetog velikomučenika Georgija. Cincar Janko i njegovi potomci, Cincar-Jankovići slavili su Đurđevdan, dok su Cincar-Marko i Cincar-Markovići produžili da slave Mitrovdan.

Često se olako i Cincar-Janko i Cincar-Marko, zbog nadimaka, smatraju Cincarima, iako je porodično predanje izričito da su srpskog porekla, a i u prvim biografijama iz 19. veka o njima se ne govori kao o Cincarima.[7] Svrstavanje Cincar Janka i Cincar Marka u Cincare posledica je političkih okolnosti koje sa njima nisu imale nikakve veze.[8]

Seča knezova, početak ustanka i borbe u zapadnim delovima Srbije
U vreme seče knezova, kada su 23. januara/4. februara 1804. u Valjevu zatvoreni i potom pogubljeni oborknez Aleksa Nenadović i oborknez Ilija Birčanin, dahija Mehmed-aga Fočić posumnjao je i na Janka, koga je takođe pritvorio i neko vreme zadržao u zatvoru. Na molbu valjevskih kmetova i trgovaca, Fočić je ipak pustio Janka iz zatvora.

Od samog početka ustanka u valjevskom kraju 1804. godine do 1811, kada je imenovan za požarevačkog vojvodu, Cincar-Janko se borio uglavnom na Drinskom ratištu u Zapadnoj Srbiji i Istočnoj Bosni. Između ostalog, učestvovao je, pod Karađorđevom komandom, u osvajanju Karanovca (Kraljeva) 29. juna/12. jula 1805, bitki kod Lešnice februara 1806, gde su dočekane veće snage bosanske turske vojske koja je prešla Drinu i, zajedno sa Jakovom Nenadovićem, u bitki kod sela Čučuge kod Uba 3/15. aprila 1806. kada je odbijena turska srebrenička vojska.[9] Kao zapovednik „bećara“, dobrovoljaca, Janko učestvuje u opsadi i napadu na Šabac 14./26. juna 1806,[10] kao i u primopredaji talaca, odnosno povratku sa pregovora prote Mateje Nenadovića 6/18. jula 1806[11] Karađorđe je Janka postavio za bimbašu bećara, koji su, za razliku od većine srpske vojske vezane za svoje porodice i domove, bili mladići „momci“, primali su platu i kao stajaća vojska stalno bili pod oružjem.

Mišarska bitka i oslobođenje Beograda
Glavni članak: Bitka na Mišaru
Cincar-Janko se posebno istakao u Mišarskoj bitki 1. avgusta /14. avgusta 1806. i u gonjenju neprijatelja posle bitke. Srpska potera na čelu sa Cincar-Jankom i Lazarom Mutapom 12/25. avgusta 1806. izvela je najsmeliji podvig, prešla je u Srem u tadašnju Austriju, gde je u selu Bosut izvršila prepad na grupu istaknutih turskih vojnih starešina, koji su, uz dozvolu austrijskih vlasti, pokušali da se iz opsednutnog Šapca, preko austrijske teritorije vrate u Bosnu.
To je bio već četvrti neuspešni pokušaj povratka turske vojske iz Šapca u Bosnu. U napadu srpske potere poginuli su kapetan nasledne kapetanije i utvrđenja Ostrožac na reci Uni u Cazinskoj krajini, Beširević „Ostroč-kapetan“ i janičarski aga Mustafa Barjaktar - „Hadži-Mosto“. Jankovoj poteri posvećena je druga polovina pesme Boj na Mišaru Filipa Višnjića, koja veoma verno opisuje ceo događaj. Austrijske vojne vlasti zahtevale su od Karađorđa da kazni učesnike prepada u Bosutu zbog povrede austrijske državne granice.[12]

Za vreme primirja Janko je zbog lečenja rane na glavi u oktobru i novembru 1806. boravio u Zemunu u Austriji.[13]

Po povratku u Srbiju učestvovao je na Svetog Andreju Prvozvanog 29/30. novembra (11/ 12. decembra) 1806. u oslobađanju Beograda.[14]

Nakon predaje Šapca Karađorđu 25. januara/6. februara 1807, kao bimbaša bećara Janko ostaje u sastavu garnizona grada Šapca.

Godine 1807, učestvuje u borbama na Drini i u bici na brdu Zabučje iznad Užica, nakon čega je usledila konačna predaja užičke tvrđave (grada) 29. juna/11. jula 1807. ili po drugim izvorima nešto kasnije.

Cincar-Janko je 20. marta/ 1. aprila 1808 kupio u Beogradu kuću i plac u III kvartu (br. 226).[15]

Borbe u istočnoj Bosni, Čegru i Tičaru
U prolećnoj ofanzivi, početkom maja 1809, Janko učestvuje u borbama u Istočnoj Bosni kod Bijeljine. Prema jednom izvoru Cincar-Janko se iste godine zatekao i na južnom frontu, prema Nišu. Nakon poraza srpske vojske i pogibije na Kamenici na Čegru resavskog vojvode Stevana Sinđelića 19/31. maja 1809. posle čega je usledilo tursko gonjenje srpske vojske, izneo je na leđima teško ranjenog ražanjskog vojvodu Đorđa Kragića.[16]

Cincar-Janko je 6/18. oktobra 1810. ranjen u bitki na Tičaru kod Loznice, gde su se srpske trupe i ruske kozačke konjičke jedinice pod komandom pukovnika Petra Nikolajeviča Nikiča zajedno borile protiv bosanske turske vojske.

Cincar-Janko je bio poznat po učešću u dvobojima (čarkama, megdanima) vođenim uoči bitki ili za vreme predaha. Postoje svedočanstva očevidaca o njegovim dvobojima uoči Mišarske bitke 1806. i bitke na Tičaru 1810. Njegov megdan na Tičaru opevao je Sima Milutinović Sarajlija u spevu Srbijanka, a na osnovu svedočenja očevica bimbaše Uzun Mirka Apostolovića, zapisao Milan Đ. Milićević i objavio u Kneževini Srbiji .[17]

Kao Karađorđe i više drugih srpskih vojvoda i austrijskih vojnih zapovednika u pograničnom području i Janko se bavio trgovinom, neposredno ili preko drugih lica, delovođa i šabačkih i zemunskih trgovaca.

Požarevački vojvoda
Nisu sačuvani podaci kada je Karađorđe Janka prvi put imenovao za vojvodu, ali na osnovu sačuvanih pisama i potpisa može se zaključiti da je postao vojvoda posle 1808, verovatno 1809.[18] Nakon skupštine u januaru 1811, kada su, nakon sukoba sa Karađorđem iz Srbije prognane moćne vojvode istočne Srbije Milenko Stojković i Petar Dobrnjac, Karađorđe, u požarevačku nahiju, gde je imao najjaču opoziciju, koja je organizovala i jednu narodnu pobunu protiv njega, na mesto vojvode požarevačke (moravske) knežine, sledeći pravilo da se na položaje postavljaju starešine iz same sredine i porodica koje već učestvuju upravi, prvo postavlja Ivu Momirovića, sina kneza požarevačke (moravske) knežine Momira Protića iz Lučice. Međutim, iste godine Karađorđe smenjuje Momirovića, a za vojvodu požarevačke, odnosno moravske knežine imenuje Cincar-Janka. Nakon postavljanja većeg broja manjih vojvoda na knežinama, odnosno prvobitnog usitnjavanja velikih oblasnih vojvodstava, među kojima je požarevačko bilo najveće, usledilo je početkom naredne, 1812, godine određivanje vojvoda koje su imale upravu nad nahijama ili širim teritorijama. Takve vojvode, uključujući i Janka, Lazar Arsenijević Batalaka naziva „prvoklasnim vojvodama“ [19]. Janku, koji je pripadao Karađorđevoj političkoj opciji na čijem čelu je bio Mladen Milovanović, i u koga je imao posebno poverenje, Karađorđe 20. januara /1. februara 1812. proširuje upravna ovlašćenja na celu požarevačku nahiju [20] Pošto je u Beogradu dobio imenovanje za vojvodu požarevačke (moravske) knežine, Nastavlenije Blagorodonom gospodaru Janku Popoviću, vojvodi moravskom, Beograd 11/23. januara 1812, potvrdu imenovanja Gospodaru vojvodi Janku Popoviću Moravskom sa „naznačenijem“ 45 sela, uključujući i Požarevac, pod njegovom upravom i uputstvima za rad od 15/27. januara 1812, kao i Karađorđevo pismo upućeno Blagorodnim vojvodama, knezovima i kmetovima požarevačke nahije u kojem ih obaveštava da postavlja za vojvodu Janka Popovića i nalaže im da mu budu poslušni, od 20. januara/1. februara 1812, Cincar-Janko je došao u Požarevac [21] Janko je bio požarevački vojvoda od 20. januara/1. februara 1812. do 21. septembra/3. oktobra 1813. i njegove redovne aktivnosti mogu se pratiti po numerama Karađorđevog Delovodnog protokola
...

U ponudi 56 kartonskih tabaka ili ilustracija od knjige ZNAMENITI SRBI XIX veka od Andre Gavrilovića.
Starost preko 120 godina.
Dimenzije kartona oko: 37 x 29 cm
Dimenzije sam ilustracije oko: 19 x 14 cm
Ko ima knjigu može da je dopuni ovim ilustracijama, a po meni vrede i pojedinačno.
Na dosta ilustracija, na poledjini kartona ima pečat da kažem bivšeg vlasnika i neka vrsta delovodnog broja u vidu male nalepnice.
Negde ima iskrzanosti, negde zacepljenja, fleke ..., ali u suštini su očuvani tabaci.
Slanje posle uplate postekspresom ( poštarina se plaća po prijemu pošiljke )